mdi,a hk ÿj;a tlal wjqreÿ 43§ Wiia fm< ,shkak yok
wmQre uj
wms isysk olskafkuq' ta isyskj,g wdorh lrñka ta
miqmi yUdhkafkuq' fï w;=ßka we;eï isysk ch.; yels jk w;r we;eï tajd fofk; wìhi
is£ ì£ hk wjia:do we;' kuqÿ wms h<s h<s isysk olskafkuq'
tjka jQ wmQ¾j isyskhl fjf,ñka ta miqmi yUd hk Èßh
.eyekshl miq.sh 25 jeks isl=rdod isri kd,sldj Tiafia úldYh jQ isri ,laIm;s
jevigykska wm yuqjg wdjdh' weh fydrK f.dakm, ykaÈh l=Uqlaj;a; iqmS%ï .d¾äka ys
mÈxÑ pkaÈud m;srf.a kue;s ;sore ujhs' m%Yak 14lg ms<s;=re imhñka tys§ weh oi
,laIm;skshl jQjdh' 15 jeks m%Yakhg ms<s;=re imhk iÔú jevigykg pkaÈud uqyqK
fokafka wf.daia;= 1 jeks bre Èkfha§h' tys§ ksjerÈ ms<s;=r imhkakg yels
jqjfyd;a pkaÈudg uqo,ska remsh,a úis ,laIhla ysñjkq we;' pkaÈud ;=< jQ
úfYaI;ajh jkqfha wE i;= idudkH oekSuu muKla fkdfõ' weh Ôú;fha fndfyda ye,
yemamSïj,g n÷ka ù ffojfha l=ßre iroug ,laù wOHdmkh wvd, ù .sh <|ls' kuqÿ
kej;=Kq ;ekska Ôú;h wrUkakg ;ju;a wE isysk ujhs' mdif,a lemS fmfkk YsIHdjl jQ wehg tod
fmfkk udhsfï§ Wiia fm< úNd.hg uqyqK §fï jru wysñ úh' tfy;a wE wmQre isyskhl
/£ isà' mshú f,dfõ§ fiau kskafoa§o wE tu isyskh olS' tu isyskh bgq lr.ekau woo
pkaÈudf.a wruqKhs'
ug Wiia fm< úNd.hg uqyqK fokak ;snqfKa 1998 §'
tod ug ta jru wysñ jqKd' tod b|ka yeuodu uu ys;=fõ kej;;a úNd.hg uqyqK fokak'
uu Wiia fm<g ,shk yeá ta ojiaj, uu ySfkka oelald' Bfh fmf¾od ojil;a uu ?
kskafoaÈ ta ySkh ÿgqjd' talg fya;=j wruqK uf. ys;g ld jeÈ, ;sìu fjkak we;s' Th
w;f¾ ld,h f.ú,d .shd' uu újdy jqKd' orefjd ;=kafofkla ,enqjd' yeu wjqreoaolu uu
ys;=fõ fï jif¾§ j;a Wiia fm< ,shkjd lsh,d' ta;a tal lr.kak neßjqKd' oeka uf.
f,dl= ÿj miajeks jif¾' fujr weh YsIH;ajhg uqyqK fokjd' ÿj Wiia fm<g uqyqK
fokafka 2023 §' ta fjoaÈ ug wjqreÿ 43la fjkjd' wo jk úg uu 2023 § ÿj;a tlalu
Wiia fm< úNd.hg ,shkjd lshk ia:sr ;SrKhg t<eô,d bkakjd weh lshkakSh' 1979-11-13
jeks Èk T,fndvqj m%foaYfha Wmka pkaÈud m;srf.a oßo%;djh Wm;ska Wreulr.;a
;eke;a;shls' wef.a uj rn¾ lsß lemSfï fhÿKdh' mshd tÈfkod w;g wiqjk l=,S jevl ksr;
jqKs' pkaÈudg whshd flfkl= yd u,a,S flfkl= isá;s' weh uQ,sl wOHdmkh ,enqfõ
T,fndvqj uy úÿy,sks' mdif,a
uQ,sl wOHdmkh ,nk iufha pkaÈud lemS fmfkk YsIHdjl jQfha ke;'
ug ;snqfKa fldgqrE,a fmd;hs' ;ksrE,a fmd;hs' uu
fmd;aj,
mekai,ska ,sh,d fmd;
bjr jqKdu ul,d
wdfhu ,shkjd' ta ysxod lsisu ojil mx;sfha .=re;=óg fmd;
fmkakkafka keye' ;d;a;d álla ìug keUqre flfkla yskaod f.or mßirh ;=< fyd|
miqìula ;snqfKa keye' uu mdi,a .sfha;a f.or mßirfhka ñfokak' biafldaf,a bkak
ms<sfj<g w¢kak ke;s ls,sá we÷ï we|f.k mdi,a tk <uhs w;rg ;uhs uu;a tl;= jqfKa' Th
fya;=j yskaod .=rejre iy isiqka w;r uu fldkajqKq pß;hla' Th úÈhg mx;sfhka
mx;shg .syska uu mfya YsIH;ajhg uqyqK ÿkakd' uu úNd.h iu;a jqKd' mdif,a
me;a;lg od,d ;snqKq isiq isiqúhka w;ßka flfkla YsIH;ajh iu;a jQ yskaod yefudaf.au wjOdkh ug
fhduqjqKd' uf.a ienE miqìu .=rejre jgyd.;af;a ud .ek fidhkak n,kak mgka .;a;u'
Bg miafia ug ms<shkao, uOH uy úÿy,g we;=<;a fjkak ishÆu lghq;= lf<a
wjYH wh֕m;a ,sms f,aLk
mjd ilia lf<a .=rejre' uu ms<shkao, uOH uyd úÿy,g we;=<;a jqKd' YsIH;aj wdOdr úÈhg
udislj remsh,a 260l uqo,la ,enqKd' bf.kSug olaI lemS fmfkk YsIHdjl úÈhg uu
mdi,a wOHdmkfha fhÿkd' uu idudkH fm< tl jßka by<skau iu;a jqKd' úIhka 8
ka úIhka 5lg
úYsIag iïudk ysñjqKd' úIhhka 3lg idudkH iïudk ysñ
jqKd' uu Wiia fm< Ôj úoHd wxYfhka bf.k .;a;d' 98 wf.daia;= udifha ;uhs uf.a
Wiia fm< úNd.h' tal uf.a Ôú;fha lvbula' ta lvbu ch.kak yeá uu Èjd ? foflau
ySk ueõjd''' ffojh hkq mqÿudldr n,fõ.hls' ksrdhdifhka flfkl=f.a fomd wìhig
jdikdj /f.k tkafka ffojhhs' we;eï úg Èßh ñksiqkaf.a isysk ;,d fm<d fmdälr
oukafkao tu ffojhuh' pkaÈudf.a Èßh Èúhg ffojfha l=ßre n,mEu t,a, jQfhao fkdis;+
whqßks'
98 fmnrjdß udifha ug ly WK yeÿKd' Bg i;s lsysmhlg
miqj fvx.= je<÷Kd' wlaudj" jl=.vq" yd ms;a;dYh ÿ¾j, fj,d uu frdayf,a ysáfha
mshú isysfhka
ÿriafj,d' m%;sldr /ila isÿlr,d wka;sug ffjoHjre wïudf.ka w;aika wrf.k ;uhs ug
úfYaIs; m%;sldrhla kshu lr,d ;sfhkafka' uf.a Ôú;h wjodkï ;;a;ajhl ;snqK ysxohs
tfyu w;aika wrf.k m%;sldr kshu flrefKa' ta;a tys§ uu iqjh ,enqjd''' urKh woaorg
f.dia h<s Ôú;h ,o pkaÈud .s,ka yäka uquqKkakg jQfha Wiia fm< úNd.h
ms<sn|jhs' ta fudfydf;a wehg Wmldr lsÍug fndfyda wh bÈßm;a jQy' wef.a
mshdf.a mshd ta w;r fmruqfKa isáfhah'
uu Wiia fm<g jdäjqfKa frda.S ;;a;ajfhka' mEk
w,a,kfldg we.s,s fjõ,k uÜgul ;snqfKa' uu mdvï lr, ;snqfK;a keye' wikSm fj,d udi
.dKla biafldaf, .sfha ke;s yskaod úIh lreKq fndfyda u.yeß,d ;snqKd' ta jf.a
miqìul b|f.k idudkH iud¾:hka ;=kla ,nkak ug yelsjqKd' mdvï lr,d mqoa.,sl mx;s
.syska B<. wjqreoafoa Wiia fm< ,shkak ys;=jd' uf. wd;d ^mshdf.a mshd&
ug fndfyda Woõ Wmldr l< flfkla' fojeks jr Wiia fm<g ,shkak bf.k .kak Woõ
lrkak wd;d fmdfrdkaÿ
jqKd' ta;a 98 iema;eïn¾ udfia wd;d ñh.shd' ug Woõ lrkak fndfyda wh bÈßm;a jqK;a ta foaj,a l%shd;aul jqfKa
keye'
bkamiq pkaÈud we.Æï lïy,l fiajhg .shdh' ksjfia
wd¾:sl .egÆj,g hï m%udKhlska fyda odhl jk w;ru Wmldrl mka;sj,g f.dia wOHdmkh
iïmQ¾K lr f.k Wiia fm<g uqyqK §fï wfmalaIdj wE i;=úh' isf;a Èßhg fndfyda foa
l< yel' kuqÿ .f;a iúho Ôú;fha meje;aug w;HjYHuh' fï jk úg wlaudj"
jl=.vq yd ms;a;dYh ÿ¾j, ù ;snqKq ksid lh fjfyid jev lsÍfï yelshdj pkaÈud fj;ska
.s,syS f.dia ;snqKs' ta ksid wehg /lshdfjka bj;aùug isÿúh' miq ld,fha § weh
kqf.af.dv ÿrl:k weu;=ï uOHia:dkhl" /lshdjlg meñKshdh' bkamiqj weh hqo
yuqod fiajfha kshq;= rxð;a fma%ur;ak iu. 2002 § újdy úh' wo jkúg pkaÈudg mxpd,s
ufyaId" fckdÈ Wf¾Id" rYañ wfhaId kue;s ÈhKshka ;sfofkl= isà' fujr
miajeks fYa%Ksfha YsIH;ajhg uqyqK §ug ierfik mxpd,s ufyaIso wOHdmkhg oialï
olajkakSh' wka;¾ mdGYd,hSh oekqu ñkqu ;r.hlska mdi,a 56la wNsnjd m%:u ia:dkh
,nkakg mxpd,s iu;a jQjdh' pkaÈud isysk ujkafka u;= Èk mxpd,s iu. Wiia fm<g
uqyqK fokakgh' pkaÈudf.a ÈhKshka mqoa.,sl mx;s fkdh;s' ksjfia§ ta whf.a wOHdmkh
lghq;= isÿ lrkqfha pkaÈud úisks' ta ksidu weh ksrka;rj kj úIh ks¾foaYhka"
kj wOHdmk rgd fiau úIhdkqnoaO oekqu j¾Okh lr .kakg wem lemù lghq;= lrhs'
orefjla m%Yakhla weyqju ljuodlj;a ta m%Yakhg
ms<s;=re fjk;a flfkl=f.ka úuikak uu bv ;shkafk keye' ta m%Yakhg ms<s;=r
ud <. ;sfnkjd' ta ksidu uu ksr;=reju fmd; m; lshjñka
uf. oekqu jeälr .kakjd' iuyr odg ojfia jev ksud lr,d ksod .kak .shdu orejka
;=kafokhs ieñhhs kskaog .shdg miafia uu ke.sg,d idf,g weú;a fmd;a
lshjkak mgka .kakjd' ? 12-1 ú;r fjkl,a fmd; m; lshjkak
uu ld,h fhdojkjd' orejka mka;sfhka mka;shg by<g hoaÈ wjYH úIh ks¾foaY ,ndf.k ta .ek
yodrk ksid ld,h iu. wOHdmk rgdfõ we;sjk fjkia ùï jgyd .kak;a ug mq¿jka' ÿj Wiia
fm<g Ôj úoHd wxYh f;dard .;af;d;a ug myiqfjhs' ÿj fjk;a úIh Odrdjka
f;dard.;af;d;a ug wdfhu Wiia fm< úIhka yodr,d ;uhs 2023 § Wiia fm<g
,shkak isÿfjkafka' ta úNd.fhka b;d by< m%;sM, wr.kak tl ;uhs uf. wruqK''''
pkaÈud tfia lshhs' wef.a yv ;=< /£ we;af;a Èßh iy
iúhhs' ì£hk isysk <. tu Ôú;fhka mjd m<s.kakg fjr ork wh msß f,djl isák
pkaÈud wo /fha§o ;u isyskh olskq we;' ienE f,dj ;=< bgqjk ;=re ieu /hlu
wef.a isyskh wehg fmfkkq we;'
wdßhjxY l=,;s,l
PdhdrEm - iuka md,s;