l:dnyg ,la jQ wêlrKfha W;a;Í;ru ;k;=r
miq.sh ld,fha wêlrK lafIa;%h ;=<
l:dnyg ,la jQ m%uqL;u
lreK jQfha wêlrKfha W;a;Í;ru ;k;=r oerE w. úksiqrejreka foaYmd,k{hskag lfâ .sh whqreh'
tfy;a oeka isÿjkafka foaYmd,k{hska ysgmq w. úksiqrekag lfâhEuh' fï w;ßka jvd;au
l:dnyg ,lajkafka Bfha fmf¾od wÆ;a lfå ì;a;s w;r ie.ù .sh ysgmq w. úksiqre
fudydka mSßiaf.a l;d jia;=jhs'
Tyq /hla ojd,la ke;sj lfâ .sh wfhla f,i m%lgh'
miq.sh ckdêm;sjrKfha m%;sM,
ksl=;a fjoa§ wÆhu wr,sh.y ukaÈrfha isáfha wehs oehs nrm;< m%Yakhls'
w. úksiqre jeks iajdëk mqoa.,fhl= fkdl< hq;= fohla Tyq úiska isÿl< njg
oeka Tyqg we.s,a, È.= ù we;' fï lfâ hEfï l,dj wdrïN jkafka ysgmq w. úksiqre
ir;a tka is,ajd
uy;df.a hq.fha isgh'
ysgmq w.úksiqrejrfhl= jQ ir;a tka is,ajd uy;d;a
foaYmd,k{hskag lfâ fkd.shdu fkdfõ' Tyq ;u YQr nqoaêfhka fndfydaúg ldgj;a
fkdfmfkk f,i fydfrka lfâ .sh nj kï fkdryils' 1994 pkao%sld
nKavdrkdhl uy;añh n,hg tkafka md¾,sfïka;=fõ tla jeä Pkaohlsks' ckdêm;sjrKfha§
weh 62] m%;sYkhlska
rfÜ ckdêm;sksh fjhs'
ta jk úg w. úksiqrej isákafka Ô'mS'tia' o is,ajdh' fcHIaG;ajh wkqj Tyq <.g
B<. w. úksiqre f,i m;aùug iqÿiqlï ;snqfKa ud¾la m%kdkaÿ
úksiqreygh' ud¾la
m%kdkaÿ
uy;d tlai;a cd;sl mlaIhg iïnkaOlï we;sj isá mqoa.,fhl= f,i m%isoaêhg
m;aj isáh;a Tyq lsis Èkl úksiqre wiqfka isg foaYmd,k{hskag
wjYH ;Skaÿ ,nd fkdÿkafkah'
ksoiqkla f,i úOdhl ckdêm;s l%uh wfydais lrk f,i
b,a,ñka fld<U isg l;r.ug .uka l< uyskao rdcmlaI uy;df.a mdo hd;%djg
w;ru.§ fmd,sish l< myr§u uQ,sl whs;sjdislï lv lsÍula f,ig ;Skaÿ lr jkaÈ f.jk
f,i ;skaÿ l< úksiqrejrfhls' kuq;a ud¾la m%kdkaÿ uy;dg w. úksiqre Oqrh ,enqfKd;a
ckdêm;skshg rg md,kh lsÍug ndOdjla Tyqf.ka we;s fj;ehs is;d fYa%IaGdêlrKfha
úksiqrejrfhl=j isá ir;a tka is,ajd kS;sm;s moúhg m;afldg miqj is,ajd w. úksiqre
úY%du
hEfuka miq w. úksiqre f,i m;a lf<ah'
fï m;aùu lf<au wehj Tyqg lfâ hjd.ekSug ;snQ
ksidh' w. úksiqre f,i Tyq lghq;= lrñka isáh§ rchg wjYH mßÈ kvq ;Skaÿ ,ndfok nj
fmkS .sh ksid 2001 jif¾§ tlai;a cd;sl mlaIh" ck;d úuqla;s fmruqK iu. tla ù
w. úksiqre ir;a tka is,ajd uy;dg tfrysj fodaIdNsfhdahla w;aika fldg
md¾,sfïka;=fõ l:dkdhljrhdg Ndr ÿkafkah' fï fodaIdNsfhda.h md¾,sfïka;=fõ kHdhm;%hg;a
we;=¿ ù ;snq w;r th myiqfjka iïu; lr .ekSug wjYH Pqkao m%udKho
úmlaIh i;= ù ;snqKs'
kuq;a 2001 jir wjidkfha§ ckdêm;sksh md¾,sfïka;=j úiqrejd yeÍu;a iu.u tu
fodaIdNsfhda. fhdackdj bfíu wfydais úh'
miqj meje;a jQ uy ue;sjrKfha§ tlai;a cd;sl mlaIh n,hg
m;a ù rks,a úl%uisxy uy;d w.ue;s úh' Tyqf.a wdKavqjg md¾,sfï;a;=fõ wdik 126 la
nyq;r n,hla ysñj ;snqK;a l=uk fyda fya;=jla ksid ir;a tka is,ajd uy;dg tfrysj
meje;s fodaIsNdfhda.hla bÈßm;a fkdùh' tcdm wdKavqfõ wdrlaIl weue;sjrhdj isá
ckdêm;s kS;s{ iy ysgmq kS;sm;s jrfhl= jQ ;s,la udrmk iy ir;a tka is,ajd uy;d
w;r we;sjQ iïuq;shla ksid tu fojk j;djg w. úksiqrejrhdg tfrysj fodaIdNsfhda.
fhdackdj f.k tau w;yer oeuq njg tl, lgl;djlao me;sr .sfhah' flfia fyda w. úksiqre
ir;a tka' is,ajd uy;d fodaIdNsfhdackdfjka .e,jqfKa wkQkjfhks'
tcdm rcfha wdrlaIl weue;s Oqrh h<s po%sldg ,nd§ug
w. úksiqre ir;a tka is,ajd uy;d lghq;= lf<a 2004 jif¾§h' ta wdrlaIl wud;H
Oqrh ;nd.; hq;af;a ljfrl= <.oehs ckdêm;sksh fYa%IaGdêlrK u; úuiSula l<
wjia:dfõ§h' 2004 § pkao%sldg
Woõl< w. úksiqre ir;a tka is,ajd 2005 ckdêm;sjrKh ;eìh hq;= njg ;Skaÿ fldg
pkao%sldf.a
fojk Oqr ld,h jirlska wvqlr oeïfïh'
bkamiq pkao%sldf.a md,k
ld,h wjikanj oek .ekSfuka miqj 2005 § uyskao rdcmlaI uy;dg ckdêm;sjrKhg ;r. lsÍug ;snQ ndOdjka
whska lr oeuqfõh' ta fy,amska yïnkaf;dg isoaêfha§h' iqkdñ jHjikfhka miq rchg
,enqKq úfoaY wdOdr uqo,a fy,amska yïnkaf;dg kñka ;ukaf.a .sKqulg od.;a njg ryia
fmd,sishg ,enqKq meñKs,a,la wkqj uyskao rdcmlaI uy;dg úreoaOj ryia fmd,sish
úiska mÍlaIK
isÿ lsÍfuka ;ukaf.a uQ,sl whs;sjdislï lvjk njg i|yka lrñka rdcmlaI uy;d fuu
fm;aiu f.dkqlr ;sìKs'
fm;aiu úNd. lsÍfuka miq rdcmlaI uQ,sl whs;sjdislï lv
ù we;s njg ks.ukh l< w. úksiqre ir;a tka is,ajd uy;d uyskao rdcmlaI uy;dg
jkaÈ f.jk f,i fmd,siam;sjrhdg kshu l< w;r ryia fmd,sia mÍlaIK
w;aysgqjk f,io ksfhda. lf<ah' kuq;a Bg jir 10 lg miqj tod ta ÿka ;Skaÿj
iïnkaOfhka ck;djf.ka iudj b,a,k nj ir;a tka is,ajd uy;d uE;l§ mejeiSh' uyskao
rdcmlaI
uy;df.a md,k ld,h ;=<§ jD;a;sh iñ;s u.ska meje;a jQ jev j¾ck u¾okh lsÍu i|yd Tyq ish wêlrK
n,h Wmßu f,i fhdodf.k rchg wjYH iydh ,nd ÿkafkah'
w'fmd'i' Wiia fm< W;a;r m;% ksÍlaIKh
lsÍu j¾ckh lsÍug .=rejreka .;a ;SrKhlg tfrysj isiqfjl= f.dkql< fm;aiul§
wod< .=re ix.ï ksfhdað;hskag ;Èka wjjdo fldg Tjqka remsh,a 50"000 ne.ska jQ uqo,a
wem u; uqod yer j¾ckh lvdlmam,a lr oeuqfõh' 2008 jif¾ wjika ld¾;=fõ§ 17 jeks
wdKavql%u jHjia:d YxfYdaOkhg wkqj ckdêm;s úiska jHjia:dodhl iïmdok uKav,h we;=¿
fmd,sia" wêlrK" rdcH fiajd iy ue;sjrK fldñika iNdj,g idudðlhska m;a
fkdlsÍu ksid tu wdh;k wl%sh ùu fya;=fjka uQ,sl whs;Ska lv ù we;s njg m%ldY
lrkakehs b,a,ñka úl,am m%;sm;a;s
flakao%h f.dkql< fm;aiu úNd.jQfha w. úksiqre ir;a tka is,ajd uy;d bÈßfhah'
ckdêm;sjrhdg jHjia:dfjka mejeÍ we;s uqla;sh lshd
ckdêm;s fuu fm;aifï j.W;a;r lrefjl= l< fkdyels ksid kS;sm;sjrhd j.W;a;rlre
lrñka fuu fm;aiu f.dkqlr ;sìKs' kS;sm;s fjkqfjka fmkS isáfha tjlg fid,sisg¾
ckrd,aj isá md,s; m%kdkaÿ
uy;dh' fm;aiu
úNd. fjoaÈ fldñika iNdj,g idudðlhska m;alrk f,i w. úksiqrejrhd kvq jdr lSmhl§u
ks;sm;sjrhdg oekqï ÿkak;a th bgq fkdùh' tfy;a th ms<sno ;Skaÿjlao fkdùh'
úl,am m%;sm;a;s
flakao%h fjkqfjka fmkS isáfha kS;s{ tï'ta' iquka;srka uy;dh'
fm;aiu úNd. lr ;Skaÿjla ÿkakdkï ckdêm;sjrhd wdKavq
l%u jHjia:dj W,a,x>kh l< njg m%ldY fõ' ta iu.u
ckdêm;sf.a m;aùu;a wfydais fõ' ulaksido h;a ckdêm;s f,i Èjqreï §fïÈ wdKavql%u
jHjia:dj wkq.ukh fldg th wdrlaId lrk njg fok m%;s{dj ksidh' ta jkúg hqoaOh ;SrKd;aul
fudfyd;l meje;s w;r tjeks ;Skaÿjla ÿkakd kï w. úksiqrejrhd wxl tfla
foaYfodaysfhl= f,ig foaYfma%óka úiska yxjvq .ik nj Tyq oek isá ksid
Tyq mkaÿjg myrfkd§ th ksoe,af,a hkakg bv yeßfhah'
fuh tfia jqjo Tyq ck;djd§ f,i lghq;= l< wjia:do
;sfí' tajd i|yka fkdlf<d;a th Tyqg lrk widOdrKhls' LKsc f;,a i|yd we;s lrf.k
;snq fyðka .súiqu w;aysgqùu bka tlls' fï .súiqu ksid LKsc f;,a ixia:dfõ iNdm;s
f,i lghq;= l< wika;o fu,a uy;df.a m;aùu wfydais fldg uqo,a wud;HdxYfha f,alï
ms'î' chiqkaorg ñkau;= rdcH fiajfha fkdfhfok f,ig okajñka ;ykï ksfhda.hlao
lf<ah' je,s f.dv ouñka mdßißl ydksh isÿ lrk mqoa.,hska nkaOkd.dr .; l<
w;r tajdg jeä msßila yiqjQfha rchg wh;a mlaIj, uka;%S jrekah' hqoaOhla mj;soa§;a uyckhdg
ysßyer jk mßÈ fhdod ;snq ud¾. ndOl bj;a lrk f,ig wdrlaIl wud;HdxYhg Tyq ÿka
ksfhda.h oeä úfõpkhg ,laúh'
fï lreKq ksid fydfrka fydfrka rchg lfâ .sh;a Tyq th
iunr lsÍug Wiaidy l< whqreo olakg ,enqKs' Tyqf.a úY%du hEfuka
miq B<. w.úksiqre jkafka wfYdal is,ajd uy;dh' Tyqf.a Oqr ld,h iSñ; úh' Tyq
fl;rï rdcmdlaIsl jQjdoehs
lsjfyd;a úY%du
.ekSfuka miq fl,skau .sfha wr,sh.y ueÿf¾ /lshdjlgh' ta ckdêm;s kS;s WmfoaYl
f,isks' Tyqf.a
wkqm%dma;slhd
jkafka wdpd¾h YsrdKs nKavdrkdhl uy;añhhs' weh w.úksiqre f,i m;ajkúg wef.a ieñhd
ckdêm;s úiska rlaIK ixia:dfõ iNdm;s f,i m;alrkq ,nhs' fï m;alsÍuu wef.a wmlaImd;S nj
ms<sn| ielh we;s lf<ah' t;kska fkdkej;S cd;sl b;sß lsÍfï nexl=fõ iNdm;s
Oqrhgo Tyqj m;a lsÍfuka ckdêm;s w. úksiqre mjq, w;r ;snQ in|;djh fmkS .sfhah'
kuq;a miq ld,fha§ wehg je/qÈ ksjerÈ lr.ekSug wjYH
úh' tys uq,au m%;sM,h jQfha wef.a ieñhdg
uQ,H fpdaokdjla rcfha md¾Yjfhkau t,a,ùuhs' wjidkfha§ Tyq tu ;k;=rg iuqfohs' fmr
jerÈ ksjerÈ lr.kakg w.úksiqre .;a l%shd ud¾.fha§ YsrdKs nKavdrkdhl uy;añh
fodaIdNsfhda.h keue;s .s,ákhg yiqjQjdh' wehg keje; idOdrKh
bgqjkafka Èk 745lg miqjh' ta ffu;%Smd,
rks,a iqixfhda.fhka ìysjQ kj wdKavqfjkah' YsrdKs nKavdrkdhl uy;añhf.a wkqm%dma;slhd
jkafka fudydka mSßia uy;dh' Tyq w.úksiqre moúhg meñfKkafka wr,sh.y ukaÈrfha
isgh'
uq,ska kS;sm;s fomd¾;fïka;=fõ ksfhdacH fid,sisg¾
ckrd,aj isg bka bj;aù fm!oa.,sl kS;s jD;a;sfha fh§ isáh§ wdrlaIl wud;HxYfha
kS;s WmfoaYl fjhs' miqj fi,skaflda uQ,H w¾nqofha§ rch úiska fi,dka nexl=fõ
iNdm;s fjhs' rlakd ,xld wdrlaIl iud.fï wOHlaIjrhd;a fjhs' miqj kS;sm;s moúhg
m;aù bka úY%du
f.dia leìkÜ
uKav,fha kS;s WmfoaYl" ckdêm;sf.a kS;s WmfoaYl ù w.úksiqre fjhs'
fï meálsßh Tyq ms<sn| wOHhkh lsÍug m%udKj;ah'
ckdêm;sjrK m%;sM, ksl=;a
fjoa§ w¿hu Tyq wr,sh.y ukaÈrfha ckdêm;sjrhd iu. isá nj oeka fy<sù ;sfí' tys§
isÿjQjdhehs lshk l=uka;%Khla
ms<sn|j
Tyqf.ka ryia fmd,sish m%Yak
lr ;sfí' w.úksiqre
w¾nqoh oeka wjidkh' kj w.úksiqre jrfhla m;aj isáhs' Tyq fYa%IaGdêlrKfha isák
fcHIaG;u úksiqreo fjhs' fumuK ld,hla foaYmd,k{hskag lfâ .sh w.úksiqrejreka
fjkqjg fï kj w.úksiqrejrhd wêlrKfha we;sjQ l¿ me,a,u uld oukq we;s njg
fndfydafofkl= úYajdih m<lr;s' isÿjQ jro ksje/È lr .ekSug fï fyd|u wjia:djh'
tfy;a oeka isÿjkafka l=ulao@ fuf;la l,a foaYmd,{hskag lfå .sh w.úksiqrejreka
fjkqfjka oeka foaYmd,{hska lfâ hEug mgkaf.k ;sfí'
YsrdKs nKavdrkdhl uy;añh tu Oqrfhka bj;a lf<a
md¾,sfïka;=fõ ksis mßÈ fhdackdjla iïu; lsÍfuka fkdjk fyhska weh bj;a l< Èk
isgu fiajh lf<a hhs i,ld wehg h<s;a fiajhg jd¾;d lrk f,i ckdêm;sjrhd
ksfhda. lrhs' tu ksfhda.hg wkqj weh fYa%IaGdêlrKhg f.dia Bg miqÈk úY%du hhs'
tys§ ta jkúg w.úksiqre
Oqrfha isá fudydka mSßia uy;d kkak;a;dr fjhs' Tyq lrljd w;yeßhdla fuks'
YsrdKs nKavdrkdhl uy;añhg w.úksiqre Oqrhg ysñ
mdßf;daIsl §ukd úY%du
jegqma ,efnkq we;'
fudfydka mSßia uy;dg úY%du
jegqma ,nd.kakg ;j l,la n,d isàug isÿjkq we;' ta ld,h fjkqfjka foaYmd,{hska oekgu ÿla
.dhkd m%ldY
lsÍu wdrïN lr ;sfí'
YsrdKs nKavdrkdhl uy;añh h<s fiajfha msysgqùu
ms<sn|j md¾,sfïka;=j wu;d w.ue;s rks,a úl%uisxy uy;d l< úfYaI m%ldYh
ms<sn|j úmlaIh úfYaI újdohla b,a,d isáfha fï ksidh' tu újdoh miqj ,enqKq w;r
újdoh wrUñka úmlaI kdhljrhd lSfõ ;uka újdoh b,a,d isáfha fudydka mSßia uy;dg
lfå hEug fkdjk njh' tfy;a tu újdoh iïmQ¾Kfhkau fjkajQfha fudydka mSßia uy;dg
lfå hEugh' Tyq b,a,d wiaù ke;s nj;a úOdhl n,h fhdojd wialr we;s nj;a lshhs' tÈku
iji ysgmq weue;s ÈfkaIa .=Kj¾Ok uy;d fm!oa.,sl rEmjdyskS kd,sldjl iïuqL
idlÉPdjlg iyNd.sfjñka lshd isáfha fudydka mSßia uy;d ;ju;a fï rfÜ w.úksiqrejrhd
njh'
fï ish¨ lreKq j,ska fy<sjkafka ljodfyda Èkhl
fudfydka mSßia uy;d h<s;a jrla w.úksiqre lsÍfï jEhu .ekh' fï m%d¾:kd
j,ska isÿjkafka l=ulao@ wêlrKhg isÿjQ l¿ me,a,u ;j ;j;a jeälsÍuh' tksid fï rfÜ
hqla;s.rel mqrjeishkag wjYH jkafka foaYmd,k n,fhka mqïnk w.úksiqrejreka fkdj
iajdëkj wmlaImd;Sj kS;sh hqla;sh lsrduek ;Skaÿ Èh yels fldkao fl,ska ;nd .;a w.úksiqrejrekah'
ta i|yd kj w.úksiqre fla' Y%S mjka uy;dg ta ál l<
yels nj rfÜ ck;dj úYajdi lr;s' ta ksid fï kdv.ug fu;kska úrduh ;nk f,i ish¨
foaYmd,{hska f.ka b,a,uq' tfia ke;fyd;a fï rfÜ ck;dj fï crdÔ¾K foaYmd,k{hskaj
b;sydifha l=Kq nlalshg hjk Èkh jeä wE;l fkdfõ' wm tfia lshkafka Y%S mjka uy;d
foaYmd,k wkq.%yhlska
w.úksiqrejrfhl= fkdjQ ksidh' kS;s{fhl= f,i kS;sm;s fomd¾;fïka;=jg ne¢
iafjda;aidyfhka w;aoelSï yd m<mqreoao we;sj mshjfrka mshjr Tijñka
wNshdpkdêlrKfha úksiqre tys iNdm;s úksiqre" fYa%IaGdêlrK úksiqre f,i m;ajQ
úksiqfrls' ta ksid Tyqg lsisfjl=g;a lfå hEug wjYH fkdfõ' Tyq lfâ hdhq;af;a
kS;sfha foj.kf.a iqcd; Ndjh fjkqfjkah' ta fjkqfjka Tyq lemfjk nj Tyqf.a úksiqre
b;sydih uekúka mila lr fohs'
r;akmd, .uf.a
,xld§m fjí wvúh wEiqßka